Fragment książki " Słowo Boże czytane u źródeł" z komentarzem na Uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata

Wkrótce ukaże się nowa książka Pawła Trzopka OP: Słowo Boże czytane u źródeł. Komentarz do czytań niedzielnych. A. Zapraszamy do lektury komentarza na najbliższą niedzielę, który dzięki uprzejmości Wydawnictwa Święty Wojciech został zaczerpnięty z wcześniejszego tomu tej publikacji. Rozważania na najbliższy rok można nabyć tutaj: link.

UROCZYSTOŚĆ JEZUSA CHRYSTUSA KRÓLA WSZECHŚWIATA

Czytanie z Drugiej Księgi Samuela
2 Sm 5,1–3

Wszystkie pokolenia izraelskie zeszły się u Dawida w Hebronie i oświadczyły mu: „Oto my jesteśmy kości twoje i ciało. Już dawno, gdy Saul był królem nad nami, ty odbywałeś wyprawy na czele Izraela. I Pan rzekł do ciebie: Ty będziesz pasł mój lud – Izraela, i ty będziesz wodzem nad Izraelem”. Cała starszyzna Izraela przybyła do króla do Hebronu. I zawarł król Dawid przymierze z nimi wobec Pana w Hebronie. Namaścili więc Dawida na króla nad Izraelem.

Po śmierci króla Saula i jego synów Jonatana, Abinadaba i Malkiszui w bitwie z Filistynami na wzgórzach Gilboa (1 Sm 31,1–13), nowym władcą został obwołany przez Abnera, wodza wojsk Saula, inny syn królewski, Iszbaal (2 Sm 2,8–10). Dawid zaś wycofał się do Judei i osiedlił się w Hebronie. Tam panował nad pokoleniem Judy. Nastąpił okres bratobójczych walk między zwolennikami domu Saula a tymi, którzy wspierali Dawida. Po śmierci Abnera i Iszbaala Izraelici postanowili położyć kres wojnie domowej i przybyli do Hebronu, by obwołać Dawida władcą całego Izraela.

Postać „króla – pasterza” pojawia się często w literaturze ludów starożytnego Bliskiego Wschodu. Ludy te wywodziły się najczęściej z koczowniczych plemion pasterskich. Wódz klanu czy plemienia był więc pasterzem i prowadził nie tylko stada zwierząt hodowlanych, ale przede wszystkim swój ród. Ten archetyp wodza – pasterza przetrwał w kulturze nawet wtedy, kiedy ludy zaczęły prowadzić osiadły, rolniczy tryb życia, a potem zaczęły tworzyć osady i miasta. Potomek Dawida, który będzie mu obiecany przez Boga, też będzie pasterzem. Chrześcijanie rozpoznają, że tym potomkiem króla – pasterza będzie Dobry Pasterz, Jezus Chrystus.

Dosłownie „uciął przymierze”. Test biblijny używa tu tego samego sformułowania, co przy zawieraniu przymierza z Bogiem. Być może jest to nawiązanie do konieczności przelania krwi przy zawieraniu przymierza. Najczęściej była to krew zwierząt, jak w przypadku przymierza Boga z Abramem (Rdz 15,7–18) czy z Izraelitami (Wj 24,5–8).

Psalm responsoryjny
Ps 122
Idźmy z radością na spotkanie Pana.

Ucieszyłem się, gdy mi powiedziano: *
„Pójdziemy do domu Pana”.
Już stoją nasze stopy *
w twoich bramach, Jeruzalem.

Do niego wstępują pokolenia Pańskie, *
aby zgodnie z prawem Izraela wielbić imię Pana.
Tam ustawiono trony sędziowskie, *
trony domu Dawida.

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Kolosan
Kol 1,12–20

Bracia: Dziękujcie Ojcu, który was uzdolnił do uczestnictwa w dziale świętych w światłości. On to uwolnił nas spod władzy ciemności i przeniósł do królestwa swego umiłowanego Syna, w którym mamy odkupienie – odpuszczenie grzechów. On jest obrazem Boga niewidzialnego – Pierworodnym wobec każdego stworzenia, bo w Nim zostało wszystko stworzone: i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi, byty widzialne i niewidzialne, czy to Trony, czy Panowania, czy Zwierzchności, czy Władze. Wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone. On jest przed wszystkim i wszystko w Nim ma istnienie. I On jest Głową Ciała – Kościoła. On jest Początkiem. Pierworodnym spośród umarłych, aby sam zyskał pierwszeństwo we wszystkim. Zechciał bowiem Bóg, aby w Nim zamieszkała cała Pełnia i aby przez Niego znów pojednać wszystko z sobą: przez Niego – i to, co na ziemi, i to, co w niebiosach, wprowadziwszy pokój przez krew Jego krzyża.

Przez Wcielenie Syna Bożego możemy w Nim zobaczyć prawdziwy obraz Boga. Sam Jezus w Wieczerniku tak mówił do swoich uczniów: „«Ja jestem drogą i prawdą, i życiem. Nikt nie przychodzi do Ojca inaczej jak tylko przeze Mnie. Gdybyście Mnie poznali, znalibyście i mojego Ojca. Ale teraz już Go znacie i zobaczyliście». Rzekł do Niego Filip: «Panie, pokaż nam Ojca, a to nam wystarczy». Odpowiedział mu Jezus: «Filipie, tak długo jestem z wami, a jeszcze Mnie nie poznałeś? Kto Mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca. Dlaczego więc mówisz: ‘Pokaż nam Ojca?’. Czy nie wierzysz, że Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie?»” (J 14,6–10).

Ofiara krzyżowa Jezusa ma znaczenie kosmiczne. Przez nią zostaje na nowo wprowadzony pokój w całym stworzonym świecie. Dzieło odkupienia dotyczy nie tylko człowieka. Wprowadza harmonię w całą stworzoną rzeczywistość – harmonię, która od początku była przez Boga zamierzona, a została zerwana przez nieposłuszeństwo pierwszych ludzi.

Słowa Ewangelii według św. Łukasza
Łk 23,35–43

Gdy ukrzyżowano Jezusa, lud stał i patrzył. A członkowie Sanhedrynu szydzili: „Innych wybawiał, niechże teraz siebie wybawi, jeśli jest Mesjaszem, Bożym Wybrańcem”. Szydzili z Niego i żołnierze; podchodzili do Niego i podawali Mu ocet, mówiąc: „Jeśli Ty jesteś Królem żydowskim, wybaw sam siebie”. Był także nad Nim napis w języku greckim, łacińskim i hebrajskim: „To jest Król żydowski”. Jeden ze złoczyńców, których tam powieszono, urągał Mu: „Czyż Ty nie jesteś Mesjaszem? Wybaw więc siebie i nas”. Lecz drugi, karcąc go, rzekł: „Ty nawet Boga się nie boisz, chociaż tę samą karę ponosisz? My przecież – sprawiedliwie, odbieramy bowiem słuszną karę za nasze uczynki, ale On nic złego nie uczynił”. I dodał: „Jezu, wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego królestwa”. Jezus mu odpowiedział: „Zaprawdę, powiadam ci: Dziś będziesz ze mną w raju”.

Lud jest bierny, sparaliżowany, nie ma wiary, trwa w grzechu. Już nie wychwala Boga za cuda zdziałane przez Jezusa, jak się to działo wcześniej – w opisach cudów i nauczania Jezusa w Trzeciej Ewangelii. Ta bierność stoi w wyraźnym kontraście z aktywnością ludu, jaką przejawiał on chociażby podczas procesu Jezusa, wykrzykując oskarżenia wobec Niego.

Choć akt oskarżenia Jezusa o zdradę stanu i uzurpację władzy królewskiej upadł, taki jednak titulus z opisem Jego zbrodni znalazł się nad Jego głową. Paradoksalnie tytuł „Królżydowski” jest prawdziwy, choć zapewne miał być jedynie usprawiedliwieniem tych, którzy oskarżyli Jezusa. Napis w trzech językach jest oficjalnym prawnym dokumentem i potwierdzeniem królewskiej godności Jezusa i to wystawionym przez najwyższego przedstawiciela władzy świeckiej. Zdają sobie z tego sprawę arcykapłani i dlatego – jak to zanotował św. Jan – protestują przeciwko brzmieniu tego dokumentu. Ewangelista całą swoją opowieść o procesie i ukrzyżowaniu Jezusa konstruuje jako opis królewskiej intronizacji Chrystusa.

Postać Dobrego Łotra i jego dialog z Jezusem są wspomniane tylko przez św. Łukasza. Możemy tu odnaleźć nawiązanie do przypowieści Jezusa zapisanych w 15 rozdziale Łukaszowej Ewangelii. Dobry Łotr to odnaleziona owca, znaleziony pieniążek, a zwłaszcza syn marnotrawny, który uznaje swoją winę i przez Jezusa wraca do Ojca. Ofiarowując skruszonemu grzesznikowi przebaczenie grzechów i zbawienie, Jezus objawia, że te dary są okupione Jego własną Krwią. To, czego Jezus nauczał o miłosierdziu, zostaje wypełnione podczas spotkania skruszonego grzesznika z jego Zbawicielem. Modlitwa grzesznika zostaje natychmiast wysłuchana przez Jezusa – On nie tylko wspomni na towarzysza swej męki, ale obdarzy go natychmiast życiem wiecznym z Bogiem.

Paweł Trzopek OP (ur. 1972), biblista, przewodnik po Ziemi Świętej, wykładowca Nowego Testamentu w Kolegium Filozoficzno-Teologicznym Dominikanów w Krakowie. W latach 2004–2020 dyrektor biblioteki École Biblique et Archéologique Française w Jerozolimie. Od 2022 wykłada teologię biblijną na Papieskim Uniwersytecie św. Tomasza z Akwinu Angelicum w Rzymie i jest prefektem biblioteki tego uniwersytetu.