10 listopada 2019 r. w Bradze (Potrugalia) odbędzie się kanonizacja naszego współbrata abp. Bartłomieja od Męczenników OP
Bartłomiej (Bartolomé) Fernandes urodził się w Lizbonie 3 maja 1514 r. Przydomek „od Męczenników” otrzymał na pamiątkę kościoła Santa Maria dei Martiri, w którym został ochrzczony i do którego codziennie zabierał go na modlitwę jego dziadek. Po obłóczynach, które miały miejsce 11 listopada 1528 roku, Bartłomiej odbył nowicjat w klasztorze w Lizbonie i ukończył studia filozoficzne i teologiczne w roku 1538. Został lektorem w konwencie w Lizbonie, a potem również w Batalha i Évora (1538-1557). Wreszcie został wybrany przeorem klasztoru de Benfica w Lizbonie (1557-1558). Kapituła generalna w Salamance przyznała mu w 1551 r. tytuł mistrza świętej teologii, Ta kapituła była o tyle ważna, że wśród ośmiu braci, którzy otrzymali wówczas ten tytuł, był także słynny Bartłomiej Carranza de Miranda, którego Bartłomiej od Męczenników osobiście bronił w Trydencie przeciwko oskarżeniom ze strony inkwizycji hiszpańskiej.
W 1559 r. Bartłomiej od Męczenników został wybrany arcybiskupem Bragi. Stało się to za sprawą rekomendacji Katarzyny Habsburg i za radą Sługi Bożego Ludwika z Grenady, jego brata, przyjaciela i późniejszego biografa. W latach 1561-1563 Bartłomiej brał udział w Soborze Trydenckim, gdzie stał się jedną z ważniejszych postaci podczas obrad, szczególnie w sprawie reformy duchowieństwa i biskupów. Po powrocie do Bragi, pomimo bardzo silnego i wielokrotnie doświadczanego oporu ze strony tamtejszych duchownych, wprowadzał w swojej diecezji reformy w duchu dekretów trydenckich, zwołując w 1564 r. synod diecezjalny, a w roku 1566 – synod prowincjalny. W roku 1571 lub 1572 rozpoczęto budowę seminarium w Campo Vinha.
Dnia 23 lutego 1582 r. Bartłomiej zrezygnował z urzędu arcybiskupa i tytułu prymasa Hiszpanii, a następnie udał się do dominikańskiego klasztoru Santa Cruz w Viana do Castelo, który sam ufundował w 1561 r., aby tam oddać się w pokorze i ubóstwie studiom, modlitwie i kaznodziejstwu. W tym właśnie klasztorze zmarł, jako zwykły brat, dnia 16 lipca 1590 r.. Całe miasto uznawało go już wówczas za świętego arcybiskupa, ojca ubogich i chorych. Jego grób znajduje się obecnie w kościele Santa Cruz w Viana do Castelo.
Święty Jan Paweł II beatyfikował go dnia 4 listopada 2001 r., w święto św. Karola Boromeusza, z którym Bartłomiej przyjaźnił się i dla którego był mistrzem. Ich spotkanie w Rzymie okazało się przełomowym dla Karola, wtedy młodego mediolańskiego kardynała. Utwierdziło go ono w podjętej już decyzji porzucenia Kurii Rzymskiej i powrotu do Mediolanu w celu sprawowania tam posługi biskupiej; ponadto dzięki radzie i przykładowi Bartłomieja Karol podjął dzieło reform w swojej diecezji.
Bartłomiej od Męczenników to jedna z najważniejszych postaci w historii Kościoła XVI wieku. Jako arcybiskup Bragi uczestniczył w Soborze Trydenckim i to dzięki jego obecności i zaangażowaniu Sobór zatwierdził dekret o reformie biskupów. Bartłomiej był przykładem nowego sposobu realizowania urzędu biskupa, który wyrósł z katolickiej reformacji, i realizowania posługi pasterskiej zgodnie z modelem ewangelicznym. Już za życia Bartłomiej cieszył się opinią świętości wśród ludzi sobie współczesnych. Jego świętości, dzisiaj uznawanej już powszechnie, nie można jednak ograniczyć jedynie do posługi pasterskiej pełnionej przez wiele lat w lokalnym Kościele w portugalskiej Bradze i żywiołowo bronionej podczas Soboru Trydenckiego. Trzeba tę świętość rozumieć i dostrzegać także w innych obszarach jego ziemskiego życia: pokorny i ubogi syn Świętego Dominika; wytrwały badacz Pisma Świętego i wytrawny znawca teologii i duchowości; wykształcony wykładowca, zdolny do przekazywania w klarowny i elokwentny sposób nauczania Kościoła i tego, co sam pojął poprzez studia i na modlitwie; zakonnik żyjący równocześnie kontemplacją i apostolstwem, doskonały wzór wypełnienia definicji brata-kapłana, która ma swój początek u Świętego Tomasza z Akwinu, a która zakłada, że dominikański charyzmat polega na contemplari et contemplata aliis tradere.
Kanonizacja Bartłomieja, o którą w przeszłości z dużą wytrwałością zabiegał Kościół w Portugalii i Zakon Kaznodziejski, wynika z przekonania, że zarówno Zakon, jak i cały Kościół potrzebował takiego świętego. Pamięć o jego życiu jest ważna dla pogłębienia duchowości dominikańskiej, posługi ministerialnej kapłanów biskupiego munus oraz ducha służby i wyrzeczenia, który zawsze charakteryzował Bartłomieja w jego oddaniu się Kościołowi i ludziom, którzy zostali mu powierzeni.
Jego przesłanie dla pasterzy Kościoła, które pomimo upływu kilku wieków nie utraciło swojej świeżości i znaczenia, zostało potwierdzone przez gest świętego Pawła VI na zakończenie obrad Soboru Watykańskiego II, kiedy to papież wręczył każdemu z ojców soborowych egzemplarz książki Bartłomieja zatytułowanej Stimulus Pastorum. To zaskakujące, że i dziś dostrzegamy niezaprzeczalny związek pomiędzy tym, co Bartłomiej pisał na temat posługi biskupa, między sposobem jego życia zarówno przed, jak i po objęciu urzędu arcybiskupa Bragi oraz jego oddaniem na rzecz dzieła ewangelizacji i reformą a nauczaniem obecnego papieża Franciszka, który – od swoich pierwszych przemówień – wielokrotnie na nowo stawiał akcenty, kreśląc wizję stylu duszpasterskiego każdego kapłana, który – jak mówi papież – musi być pasterzem, który zawsze staje w obronie i prowadzi owce mu powierzone i który oddaje im swoje życie.
