„Jak Franciszek nauczył brata Sylwestra kazać do kamieni” – Roman Brandstaetter o sztuce dobrego kaznodziejstwa.

Święty Franciszek tak powiedział do brata Sylwestra, który pragnąc wzbudzić podziw w słuchaczach swoją uczonością, wygłaszał górnolotne i zawiłe kazania:

— Wygłaszasz kazania nie na chwałę Boga, ale własną. Ludzie nie mają pożytku z twoich nauk. Nic nie rozumiejąc, chwalą twoją mądrość, bo taka już jest natura ludzka, która lubi chwalić to, czego nie rozumie. Wiedz, że jasność jest pierwszym warunkiem myślenia i mówienia. Uważam zatem, że powinieneś udać się w jakieś miejsce ustronne, samotne, najlepiej w wysokie góry, i tam tak długo wygłaszać kazania do kamieni, aż je wzruszysz do łez, co będzie dowodem, że nauczyłeś się przemawiać. Ale pamiętaj, mów prosto i jasno, bez pustych, wytartych i napuszonych frazesów, których Pan nie lubi, mów bez nadmiernej swady i używaj mało słów. Bóg nie po to stworzył słowa, by człowiek robił z nich śmietnik. Żegnaj zatem, Sylwestrze, i czekaj na moje wezwanie.

Minęło kilka lat. Pewnego dnia podczas pobytu w Spello Franciszek postanowił pogodzić dwie rodziny, które od pokoleń wiodły ze sobą zacięte spory, kończące się wielokrotnie rozlewem krwi. Wezwał do siebie kłótników, po czym posłał po brata Sylwestra, przebywającego w pustelni na górze Subasio, a gdy ten przybył wielce zbiedzony i pokorny, Poverello spytał go:

— Kazałeś do kamieni?

— Tak…

— I co?

— Nic, ojcze Franciszku. Kamienie nie płakały…

A na to Franciszek wskazał palcem na zwaśnione rodziny i powiedział do Sylwestra:

— Przemów do nich słowem Bożym, ale tak, aby pogodzili się ze sobą.

Przerażony brat Sylwester odpowiedział słabym, drżącym głosem:

— Odzwyczaiłem się mówić do ludzi… Nie umiem…

A na to Franciszek:

— Przemów do nich, bracie.

Brat Sylwester — zawsze okazywał posłuszeństwo ojcu Franciszkowi — jąkając się, powoli i nieskładnie począł mówić, z trudem dobierał słowa, których brak dotkliwie odczuwał, z jeszcze większym trudem sklejał je w zdania, namyślał się, urywał w połowie wypowiedzi, jakby przewalczał wewnętrzny opór. Mówił bez ozdób, bez patosu, bez wszystkich fałszywych klejnocików, którymi ongi usiłował błyszczeć. Ale w zamian za to w każde słowo wkładał tyle serdecznego mozołu i gorącości uczuć, że mimo niezgrabnie układanych zdań, niedołężnie wypowiadanych, wzbudził w powaśnionych rodzinach wielką skruchę i żal. I oto dwie rodziny, które od pokoleń zwalczały się nawzajem i mordowały, teraz odrzuciwszy od siebie zapamiętałą nienawiść, wśród płaczu i lamentu pogodziły się ku wielkiej radości wszystkich mieszkańców miasta.

Uradowany Franciszek rzekł do brata Sylwestra:

— Ci ludzie byli twardzi jak kamienie. Wzruszyłeś twoją mową kamienie do łez, dobry bracie. Nauczyłeś się wygłaszać kazania na chwałę Boga, a nie własną. Wróć zatem między nas i przemawiaj do ludzi tak, jak przemawiałeś do kamieni.

To powiedziawszy, serdecznie go uścisnął.

Od tej pory brat Sylwester zasłynął w całym kraju jako natchniony kaznodzieja, a chociaż mówił bez ozdób i z trudem znajdował właściwe słowa, a z jeszcze większym trudem wiązał je w niedołężne zdania, zbierał piękne i obfite plony swoich kazań.

Tekst ukazał się w miesięczniku „W drodze” 1/2001.

fot. flickr.com / Jake Kitchener