Chorągiew kanonizacyjną św. Jacka Odrowąża można oglądać w atrium Klasztoru Św. Trójcy w Krakowie. Towarzyszy jej wystawa poświęcona przebiegowi prac konserwatorskich i restauratorskich, organizowana z okazji Dnia Solidarności Miast Światowego Dziedzictwa. To jedno z najstarszych tego typu przedstawień na świecie.

Zabytek przetrwał do dzisiaj w krakowskim Klasztorze Ojców Dominikanów, a w ostatnich latach został odświeżony i zabezpieczony. O jego wyjątkowości świadczy nie tylko unikatowość obiektu, ale również poziom wykonania. Na czerwonym adamaszku widnieje postać św. Jacka klęczącego przed ukazującą się mu w górnym prawym rogu Madonną z Dzieciątkiem. Postaci przedstawione zostały na najwyższym poziomie sztuki malarskiej, z dbałością o detale, zaś cała scena ozdobiona jest złotymi i srebrnymi ornamentami.

Po ponad dwóch latach prac konserwatorskich chorągiew została umieszczona w stalowej kasecie, za pancerną szybą wyposażoną w odpowiednie filtry, która chroni delikatny materiał. Kaseta ekspozycyjna waży ok. 400 kilogramów.

Chorągiew jest malowana dwustronnie, co oznacza, że prezentowane przedstawienie ma lustrzane odbicie. Przez kilka lat widoczna będzie jedna strona chorągwi, potem nastąpi jej odwrócenie i wówczas będzie widać drugą stronę materiału, przedstawiającą ten sam obraz.

– Użycie chorągwi kanonizacyjnych było powszechne od 1253 r., kiedy to w Asyżu ogłoszono świętym biskupa krakowskiego Stanisława – tłumaczy dr hab. Marek Walczak, dyrektor Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. – Choć chorągwie kanonizacyjne były stosowane powszechnie to zachowało się ich bardzo niewiele a krakowskie są najstarsze – podkreślił historyk.

W krakowskim klasztorze znajdują się dwie chorągwie kanonizacyjne św. Jacka Odrowąża i są najstarszymi zachowanymi tego typu obiektami na świecie. Starsza z nich, pochodząca z 1594 r., to tkanina o dekoracji aplikowanej, zniszczona na skutek praktyk dewocyjnych. Lepiej zachowana i dlatego nieporównanie ciekawsza pod względem artystycznym jest chorągiew malowana dwustronnie na adamaszku, prezentowana aktualnie w atrium klasztoru.

Jak podkreśla dr Walczak, chorągiew kanonizacyjna św. Jacka stoi u źródeł większości jego przedstawień w sztuce od końca XVI w. Potęga zakonu przyczyniła się do popularności kultu Jacka Odrowąża, którego przedstawienia można oglądać w niemal wszystkich kościołach dominikańskich na świecie.

Wystawa poświęcona pracom konserwatorskim i sama chorągiew pokazane zostały z okazji Dnia Solidarności Miast Światowego Dziedzictwa. Konserwację zabytku współfinansowało Miasto Kraków.