Do Biblioteki Ojców Dominikanów w Krakowie wróciło dziewięć odnowionych starodruków.

Był to ostatni etap projektu „Konserwacja zachowawcza i digitalizacja najcenniejszych inkunabułów Biblioteki Kolegium Ojców Dominikanów” w ramach priorytetu „Wspieranie działań muzealnych”. Był on dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Co to są inkunabuły?

Inkunabułami (łac. incunabulum – w pieluszce) nazywa się najstarsze księgi drukowane z okresu od wynalezienia druku – czyli od około 1450 roku – do roku 1500. Starodruki z tego okresu często jeszcze przypominają kodeksy rękopiśmienne: niejednokrotnie czarny druk zdobiony jest wielobarwnymi, złoconymi inicjałami oraz rubrykami – czerwonymi przekreśleniami liter, które mają ułatwić czytelnikowi poruszanie się w tekście jednostajnie przepływającym z kolumny do kolumny.

Na pierwodrukach z krakowskiej biblioteki wyraźnie widać ślady pięciuset lat wertowania, studiowania, przekładania i przewożenia ksiąg z miejsca na miejsce. Te ślady to: brudne karty, pęknięte grzbiety, połamane deski i ponadrywana skóra opraw.

Dzieła sztuki drukarskiej, introligatorskiej i iluminatorskiej straciły swój blask, a co gorsza – każda kolejna próba użytkowania książki, podjęta nawet przez troskliwego czytelnika, mogła skończyć się nowymi uszkodzeniami i w efekcie – przyspieszeniem całkowitego zniszczenia bezcennego woluminu.

Wystarczy na kilkadziesiąt lat

Dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego możliwe było poddanie konserwacji zachowawczej dziewięciu piętnastowiecznych kodeksów.

Wszystkie księgi były w bardzo złym stanie, miały zniszczone oprawy, poluzowane szycia składek, krawędzie kart posiadały uszkodzenia mechaniczne (przedarcia, ubytki fragmentów tekstu, zagięcia narożników, zabrudzenia). Jednak dzięki ingerencji konserwatorskiej udało się je naprawić i zabezpieczyć przed dalszym niszczeniem na kilkadziesiąt lat.

Wśród prezentowanych inkunabułów znajdują się dzieła z zakresu prawa kanonicznego, języka łacińskiego, teologii czy filozofii opatrzone komentarzami naukowymi. Znaczną część stanowią zbiory kazań oraz homilii.

Efektem realizacji zadania jest zakonserwowanie kolejnej części bogatego oraz unikatowego zbioru inkunabułów Biblioteki Ojców Dominikanów w Krakowie. Przeprowadzone zabiegi konserwatorskie umożliwią udostępnienie naprawionych kodeksów szerokiemu gronu badaczy.